Te Korowai
Nā te whakakoretanga o te Tari Māori i taka ai Te Kōhanga Reo ki raro i te maru o Te Tāhūhū o Te Mātauranga. Nā te whakahounga o ngā ture whai raihana, nā te hiahia hoki kia whai wāhi atu ngā kōhanga reo katoa ki te kou pūtea a Te Tāhūhū i whakaaro ake ai te Poari Matua o Te Kōhanga Reo ki te waihanga i tētahi Tūtohinga me Te Tāhūhū o Te Mātauranga. Ka waihangatia, ka whānau mai ko Te Korowai. Nō te tuarua o Whiringa ā-nuku, i te tau 1995, i waitohua ai e ngā rōpū e rua nei Te Korowai.
Kei roto i Te Korowai ngā aratohu a te kaupapa me ana puka tautoko i takea mai i Te Peka Matua (1882) i Ngā tirotirotanga a te Whānau Wānanga (1982/1983), i Ngā Mahi a te Whānau Wānanga (Blue Book Syllabus1984) me Te Whāriki a Te Kōhanga Reo.
Ko te Kaupapa a Te Kōhanga Reo, arā, ko ana mātāpono e rima me ana pou matua, e mōhio whānuitia nei ko 'Ngā Pou e Whā' o te whare o te kōhanga reo.
Kei Te Korowai ngā kōrero e whai ake nei:
- Ko te reo Māori anake i roto i Te Kōhanga Reo ia rā, ia rā.
- Kei te whānau te mana whakahaere
- Kia tika kia pono ki te kaupapa
- Whakatauiratia ngā whanonga e ora pū ai te hinengaro, te wairua, te tinana o te tamaiti engari me whakatūturu te tohu manaaki rangatira
Ka noho tonu mā ia kōhanga reo e whakahaere wānanga ki te matapaki tahi, ki te whakarite, ki te whakaemi i ō rātou ake hiahia mō tā rātou ake Tūtohinga i raro tonu i ngā whakahau a ngā pou e whā me ngā whāinga tekau mā rua a Te Korowai.
Oti kau ana te Tūtohinga, ko tā te Poari Matua he whakamana. Ko tā te whānau kōhanga reo he noho pono, he ū ki tāna i taurangi ai ki te whakarauora i te reo Māori, i ngā tikanga me ngā āhuatanga Māori.
Nā te pono me te ū o te whānau kōhanga reo, he rite tonu tā rātou arotake i te kaupapa, i ngā kaupapa here, i tā rātou hoki i whakarite ai i roto i tā rātou Tūtohinga.
Te Ara Tūāpae
Ko Te Ara Tūāpae te rautaki tirohanga whakamua a te Poari Matua o Te Kōhanga Reo. I wānangatia te rautaki nei ki te taha o ngā whānau kōhanga reo me ngā kaumātua puta noa i te motu, ā, whakatauria ana kia rua tekau ma rima tau te roa e whakamahia ana (2008 - 2033), arā kia whakatipuranga kotahi te roa.
Ka rite hoki te arotake a te Poari i te āhua o te koke o te kaupapa e pā ana ki te whakarauora i te reo me te whakapakari ake i ngā whānau. E whakaritea ana anō hoki ētahi whāinga e tutuki pai ai ngā wawata, ngā moemoeā o te whānau.
E toru ngā tino aronga o Te Ara Tūāpae e hāngai pū ana ki ngā mahi whakawhanake i te whānau, arā, ko te reo Māori, ko te whakawhanaunga, ko te whakakaha ake i te kaupapa o Te Kōhanga Reo.
He mea āta hanga Te Ara Tūāpae hei raranga i ngā āhuatanga katoa o te kaupapa ki tētahi rehu kotahi.
Ka taea hoki e ngā kōhanga reo te waihanga tō rātou ake Ara Tūāpae hei huarahi whakatutuki i ō rātou ake whāinga, hei whakarite whāinga hou anō hoki.
Te Roanga ake
Ko tā Te Kōhanga Reo Rehu
Ko te Reo kia tika- Kia kounga te reo.
Ko te Reo kia rere- Kia whakatairangatia te reo i ngā wā katoa, ki ngā wāhi katoa.
Ko te Reo kia Māori - Ko tā te Reo he whakaata i te wairua Māori
Te Whāinga:
Manaakitia ngā mokopuna e te whānau, whāngaitia ki tā te ūkaipō, ki te kupu kōrero, atawhaitia i roto i ngā tikanga, kia tipu, kia tū tangata i roto i te whānau, i te hapū, i te iwi.
Ngā Whāinga Rautaki
Ko te whakamana i te Reo me ngā Tikanga
He oha nā mua , he oha mā tai
“Ko ngā whakareretanga iho mai a kui mā, a koro mā hei kawenga mā ngā whakareanga, ngā whakatipuranga ka whai mai.” 19 Haratua 2008 Te Wharehuia Milroy
Ko te whakamana i te mokopuna me te whānau
Kei taka te para o ō mātua, tīpuna
19 Pipiri 2008 Timoti Karetu
Ko te whakamana i te kaupapa
Ko au koe, Ko koe au
Ko te ngako o ngā whakaaro mō ngā kaupapa Māori, kia whakamanatia te iwi Māori, kia taea ai e rātou ngā momo whakahaere katoa, mai i te whakatakoto i ngā kaupapa ki ngā kaupapa whakahaere hoki i te kōhanga reo. E taea ai ēnei kaupapa, me whakakore rawa atu te whakaaro, mā ētahi kē atu tātau e tiaki, e āwhina hoki, engari me whakamana te iwi kia noho tonu ai mā rātau anō e whakatinana ngā wawata mō ngā rā kei mua. Mā ngā kōhanga reo te iwi e whakamana.
Ref; Govt Review Team 1988, 22